Yazan: Sevim Ünal

12 yy. Gotik sanatının yerini 13 yy. Rönesans’a bırakmasıyla birlikte, sanat devinimi hızla yol almıştır. Bu dönemde klasik sanat anlayışı arasında bilim, felsefe ve mimarlık farklılaştı.  Filozof ve bilim insanlarının çalışmalarının çeviri yoluyla alındığı, deneysel düşüncelerin canlandığı, insan yaşamı (hümanizm) üzerine yoğunlaştı. Matbaanın bulunmasıyla da bilginin geniş kitlelere ulaşılması sağlandı. Paylaşım arttı ve radikal değişimler yaşandı.

İnsanın ruhunu, her ne kadar inanç felsefesinin eleğinden geçirerek işlemiş ise de çok değerli bir dönemdir Rönesans.

Resim sanatında, modern dönemler ise Edouard Manet ile başlar. Onun ‘Kırda Öğle Yemeği ve Olympia’ adlı iki çalışması bu dönemin sanatçılarına ilham kaynağı olmuştur.

Nice sanatçıların sanata farklı bakmasına vesile olmuş ve birçok sanatçı onun izinden gitmiştir. Bu izde, daha sonra bir çok akım gelişmiştir. Bunlar; kübizm, gerçekçilik (fütürizm), dışavurumculuk, fovizm, kübizim vs… akımlardır.

Kısacası Avrupa’da sanat, çok önemsenen, yüzyıllarca üstünde durulan, geliştirilen, ötelere taşınan (bana göre resim, sanatta bir bilim dalıdır.)

Bizim coğrafyamızda ise tam tersine inanç, sanatın ve bilimin ilerlemesinde frenleyici etken olmuştur. Heykeller put, insan figürlerinin tuale işlenmesi günah kabul edilmiştir. Basit bir örnek. Sultan Süleyman döneminde,  Pargalı İbrahin Paşa’yı okuyunuz! Daha öncesini ve sonrasına da göz atabilirsiniz!

Ancak Osmanlı döneminin sonlarında, yani ancak 19 yy. resim kısmen özgürleşmiştir.

Yine de daha öncesinin frenleyici etkisi, sanat tarihimize büyük darbe vurmuştur.

Kısacası, resim sanatı ve diğer dallarda (ilim, bilim, tıp vs..) ilerlememiz gecikmiştir.

Günümüzde Avrupa sanatı klasik dönemi çoktan ardında bırakmış, sanatta yeni olanı da tüketmiştir. Hiç yapılmamış olanın peşinde sanatı (sanatın dışına doğru sürüklemiştir.)

Ve bu anlamda bir çıkmaz yaşamaktadır.

Öte yandan, teknolojinin gelişimi, sanatı basite indirgemiş, şip şak hızıyla üretip, yıpratmıştır. Post modern anlayış ise bu değer bilmezliği hızlandırmıştır. Resim sanatı, sadece eski ustaların eserleri olarak, müzelerde değer görmeye, baş tacı edilmeye  başlanmıştır. Bulunduğumuz yüzyılda, global eksende güdülen siyasi anlaşmalar, anlaşmasızlalar sanata çok büyük zarar vermiştir. Küreselleşmenin ürettiği terör, sanata ve bu alanda yapılan her tür çalışmaya ağır darbeler vurmuştur. Aklımda bir çok soruyla sanat düşünürken soruyorum kendi kendime, Milenyum çağı sanata kapılarını kapıyor mu diye...