UNESCO tarafından 2011 yılına ismi verilen ünlü Seyyah Evliya Çelebi, Brüksel Yunus Emre Türk Kültür Merkezi ve Gent Üniversitesi Türkiye Araştırmalar Merkezi tarafından organize edilen iki programla 12 ve 18 Aralık tarihlerinde Brüksel’de bir dizi etkinlikle hatırlanıyor.
2011 Evliya Çelebi yılı etkinlikleri kapsamında Brüksel Yunus Emre Türk Kültür Merkezi ve Gent Üniversitesi Türkiye Araştırmalar Merkezi tarafından 12 Aralık`ta düzenlenecek ``Evliya Çelebi’nin Kültür Mirasının Günümüze İzdüşümü`` konulu konferansta 17`nci yüzyılda yaşamış ünlü gezginin başyapıtı Seyahatname ve günümüze yansımaları tartışılacak.
Konferansın ilk bölümünde İstanbul Bilgi Üniversitesi`nden Prof. Süreya Faruki, ``Egzotik yerlerin ziyaretçisi: Evliya Çelebi``, Exeter Üniversitesi`den Prof. Gerald MacLean ``Evliya Celebi ve William Shakespear``, Gazi Üniversitesi`nden Yeliz Özay ``Evliya Çelebi`nin Acayip ve Garip Dünyası`` ve College de France’dan Güneş Işıksel ``Evliya Celebi’nin gözünden Sahra ve Sahra Altı`` konulu sunumlar gerçekleştirecek. İkinci bölümde ise, modaratörlüğünü Belçika MO-Magazine’den John Van Daele’ın yapacağı, Seyahatname’nin günümüz şartlarında ki önemi ve değeri tartışmaya açılacaktır. Toplantının kapanış konuşmasını ise Avrupa Komisyonu’nda Genişleme’den Sorumlu, Türkiye Masası Başkan Yardımcısı Christos Makridis gerçekleştirecektir.
18 Aralık 2011 tarihinde Bozar’da gerçekleştirilecek ikinci program ise Yunus Emre Türk Kültür Merkezi, Gent Üniversitesi Türkiye Araştırmalar Merkezi ve Bozar işbirliğinde, Evliya Çelebi ‘nin müzisyen özelliğine atıfta bulunmak ve o dönemin müziğiyle ilgilileri tanıştırmak adına İstanbul Barok Topluluğu tarafından bir konser verilecek.
Istanbul Barok Topluluğu’nun kurucusu değerli klavsen Leyla Pınar tarafından, Evliya Çelebi’nin Seyahatnamesi’nde bugüne aktarılan bilgiler ışığında, hazırlanan Konser repertuarı Brükselli sanatseverlerle buluşturulacak. Konserde Evliya Çelebi’nin yaşadığı Barok Çağdan Osmanlı Barok Müziği`nin yeniçeri, halk türküsü ve Saray müzisyenleriyle ilgili parçalar; Avrupa Barok müziğinde Osmanlılarla ilgili yazılmış parçalar ve Evliya Çelebinin seslerini çok güzel bulduğu İstanbul Orglarını anımsatan Org ve Osmanlı müziğine yansıyan Barok parçalar seslendirilecektir. Biletlerini kahvaltı tercihli alan izleyiciler, konserden önce Türk kahvaltısı etme imkânı da bulabilecektir.
Evliya Çelebi, Seyahatnamesi’nin Hikayesi
17. yüzyılda yaşamış, hayatının 40 yılından fazlasını yolculuk etmeye ve gördüklerini aktarmaya adamış, en önemli Osmanlı gezi yazarı olan Evliya Çelebi, yaptığı seyahatler sırasında edindiği renkli izlenimlerini 10 ciltlik muazzam eseri Seyahatnâme’de miras bırakmıştır. 17. yüzyıl Türkçesi’nin çok güzel bir örneği olan bu anlatı, günümüze kadar ulaşan, Osmanlı dönemine ilişkin, mimariden, tarihe; din ve kültürden politikaya; konuşulan dillerden, müzik ve bilime kadar bir çok konuda çok ayrıntılı bilgi veren yazılı kaynaktır. Seyahatname, İslam edebiyatının, belki de dünya edebiyatının en uzun ve kapsamlı seyahat anlatısıdır. Saray çerçevesinde iyi bir eğitim almış, zekâsıyla, bilgisiyle ve güzel sesiyle kendi zamanında ünlü biri olarak Evliyâ, imparatorluğun çeşitli yerlerine veya komşu ülkelerine gönderilen paşaların maiyetinde bulundu. Onlara kâtip, imam, hafız, ulak, kurye ve en önemlisi muhasip, yani dost, sırdaş ve hikâyeci olarak hizmet etti. Seyahatname, muazzam manzarası ve evrenselliği ile Herodot’un Tarih’i ve Ibn Haldun’un Mukaddime’sine eş değer bulunmaktadır.
Aynı zamanda bir müzisyen olan Evliya Çelebi, İstanbul’da sanata önem veren bir ailede dünyaya geldi, babası saray kuyumcusu idi. Evliyâ Çelebi çok küçük yaşlarda müzik eğitimi aldı ve imparatorluğun has camii olan Aya Sofya’da hafızlık yaptı. Burada, genç bir delikanlı olarak, güzel sesiyle ve eğlenceli tarzıyla sultan IV. Murad’ın dikkatini çekti ve dostluk kurdu. Osmanlı İmparatorluğu elçiliğine bağlı olarak Viyana’yı ilk kez 1665 yılında ziyaret etmiştir. Kilisede duyduğu org sesinden ve Castratiler’in şarkı söylemesinden oldukça etkilenmiş ve Seyahatnamesinde ayrıntılarıyla yazmıştır.
Evliya Çelebi için Ne Dediler?
‘Osmanlı tarihçileri Evliya Çelebi’yi uzun yıllar kendilerine saklamışlardı ve şimdi sır ortaya çıktı’ Caroline Finkel, Osman’ın Rüyası adlı kitabın yazarı
‘Evliya Çelebi, Osmanlı İmparatorluğu dönemi’nin en içten, meraklı ve üretken gezi yazarıdır. ’William Dalrymple, Times Literary Supplement
‘Evliya Çelebi Türkiye’nin Shakespeare’dir denilirse yanlış olmaz. Her iki yazar da içinde bulunduğu toplumu zekice analiz etme yetisine sahip olmanın yanı sıra yaşadıkları çağda kendilerine özgü zekâ ve zarafet ile zenginleştirilmiş bir dil geliştirmeyi başarmıştır.’ Gerald Maclean, Exeter Üniversitesi
www.yunusemrevakfi.com.tr/belgium/
http://www.bozar.be/activity.php?id=11293&selectiondate=2011-12-18&lng=fr