AB'nin yeni ekonomik stratejisini ve 2020 yılı için ekonomik hedeflerini belirleyen "AB 2020 Stratejisi: Akıllı, yeşil ve kapsayıcı büyüme için Avrupa Stratejisi" raporu Avrupa Birliği Komisyonu Başkanı José Manuel Barroso tarafından 3 Mart 2010 tarihinde açıklandı.

AB 2020 Stratejisi, dünyada yaşanan küreselleşme, iklim değişikliği gibi hızlı gelişmeler ve Avrupa'da nüfusun yaşlanması gibi sıkıntıların Avrupa Birliği üzerinde yarattığı etkileri dikkate alarak, AB'nin 21. Yüzyıl'da bir sosyal pazar ekonomisi olarak rolünü belirliyor.

2020 Stratejisi, AB'nin yaşanan ekonomik krizden daha güçlü çıkması, AB içerisindeki yapısal sorunlara çözüm bulması ve küresel alanda rekabetçi olabilmesi için yüksek seviyede istihdam sağlayan, verimli ve sosyal uyumu yüksek bir akıllı, sürdürülebilir ve kapsayıcı bir ekonomi haline gelmesi gerektiğini vurguluyor.

Komisyon'un 2020 Stratejisi belgesinde, yaşanılan ekonomik krizin AB'nin son 10 yılda kaydettiği ekonomik büyüme ve istihdam sağlama alındaki gelişmeleri tersine çevirdiği, AB genelinde GSYİH'de %4 düzeyinde düşüş görüldüğü, faal işgücünün %10'unu oluşturan 23 milyon kişinin işsiz kaldığı ve AB'nin sanayi üretiminin 1990'lı yıllardaki seviyelere düştüğü belirtiliyor. Kriz nedeniyle AB'nin büyüme potansiyelinin yarıya indiği de anlatılan belgede, AB genelinde bütçe açığının ortalamada %7 seviyesine yükseldiğine dikkat çekiliyor. AB 2020 Stratejisi, AB'nin ekonomik krizin olumsuz etkilerinden sıyrılarak ekonomik büyüme, istihdam ve çevre ile ilgili hedeflerini gerçekleştirmesi için bir yol haritası çiziyor.

AB'nin 2020 yılına kadar karşı karşıya kalacağı ve aşması gereken yapısal sorunların başında ortalama büyüme hızının üretkenlikteki düşüş nedeniyle yavaşlamış olması, Avrupa'daki istihdam oranlarının ve ortalama çalışma saatlerinin ABD veya Japonya ile karşılaştırıldığında halen düşük kalması ve nüfusun yaşlanmasının beraberinde 2013-2014 yıllarından itibaren faal işgücünün azalmaya başlayacak olması geliyor. Bununla birlikte, AB'nin Çin ve Hindistan gibi hızla büyümekte olan ülkelerle rekabet edebilmesi için Ar-Ge ve teknolojiye daha fazla kaynak ayırması gerekiyor.

Krizden Çıkış Senaryoları

AB Komisyonu, hazırlamış olduğu 2020 Strateji Belgesi'nde AB'nin krizden çıkışı ve 2020'ye kadar karşı karşıya kalacağı zorluklarla mücadele etmesi konusunda iyimser, daha az iyimser ve kötümser 3 farklı senaryo çiziyor.

İyimser senaryoda AB 2020 yol haritası izlenerek, ekonomik krizde yaşanan kayıpların yerine konması ve kriz öncesi büyüme rotasına geri dönülmesi öngörülürken, daha az iyimser senaryoda ekonomideki reformların yavaş ve koordinasyonsuz olması nedeniyle servette kalıcı kayıpların yaşanması olasılığı ele alınıyor. Son olarak ise, kalıcı kayıplar neticesinde işsizliğin yüksek seviyelere ulaşması, bir takım sosyal sorunların ortaya çıkması ve AB'nin küresel olarak bir düşüşe geçmesi gibi sonuçları olan kötümser senaryo işleniyor.

2020 için Öncelikler

AB 2020 Stratejisi, iyimser senaryonun hayata geçirilmesi amacıyla AB için birbirini destekleyen üç öncelik belirliyor:

Akıllı büyüme: bilgi ve yenilik bazlı bir ekonomi

Sürdürülebilir büyüme: kaynaklarını verimli kullanan, yeşil ve daha rekabetçi bir ekonomi

Kapsayıcı büyüme: yüksek istihdam sağlayarak, sosyal ve bölgesel uyumu destekleyen bir ekonomi

Stratejide, 2020 yılı için AB ekonomik hedefleri sıralanıyor:

• 20-64 yaş arası nüfusun istihdam oranının %69 seviyesinden %75'e çıkarılması,

• GSYH'nin %3'ünün Ar-Ge'ye ayrılması hedefinin gerçekleştirilmesi; özel sektörün Ar-Ge'ye yatırım yapması için koşulların iyileştirilmesi ve yenilikçilik takibi için yeni bir gösterge oluşturulması,

• Sera gazı salımının 1990 yılına kıyasla en az %20, şartlar elverişli ise %30 oranında azaltılması, AB'nin enerji tüketiminde yenilenebilir enerjinin payının %20'ye yükseltilmesi ve %20 oranında enerji verimliliği sağlanması,

• Okulu erken bırakanların oranının %15'ten %10 seviyesine düşürülmesi, 30-34 yaş arası yüksek öğrenim mezunu nüfus oranının %31 seviyesinden en az %40 seviyesine yükseltilmesi,

• 20 milyon insanın yoksulluktan kurtarılarak, ulusal yoksulluk sınırı altında yaşayan AB vatandaşlarının sayısının %25 azaltılması.

Ana Girişimler

AB Komisyonu, 2020 Stratejisi önceliklerini kullanarak, belirlenen hedeflere ulaşılabilmesi için 7 ana girişim başlatmayı öngörüyor:

Akıllı büyüme

• Yenilikçilik → "Yenilikçilik Birliği" (Innovation union) girişimi ile Ar-Ge için mali desteğe ulaşma şartları iyileştirilerek, yenilikçilik zinciri kuvvetlendirilerek, AB genelinde yatırım seviyesi artırılacak.

• Eğitim → "Hareket halindeki gençlik" (Youth on the move) girişimi ile eğitim sistemlerinin performansı güçlendirilecek ve Avrupa yüksek öğrenim sisteminin uluslar arası çekiciliği artırılacak.

• Dijital toplum → "Avrupa için dijital gündem" (A digital agenda for Europe) girişimi ile yüksek hızda internet yaygınlaştırılarak, haneler ve şirketlerin dijital ortak pazarın faydalarından yararlanması sağlanacak.

Sürdürülebilir büyüme

• İklim, Enerji ve Hareketlilik → "Kaynakları verimli kullanan Avrupa" (Resourceefficient
Europe) girişimi ile ekonomik büyüme için karbon kaynakları yerine yenilenebilir kaynaklar kullanılması teşvik edilecek, ulaşım sektörü yenilenerek, enerji verimliliği sağlanacak.

• Rekabetçilik → "Küreselleşme çağı için sanayi politikası" (An industrial policy for the globalisation era) girişimi ile özellikle KOBİ'ler için iş ortamı iyileştirilerek, küresel alanda rekabet edebilmek için güçlü ve sürdürülebilir bir sanayi tabanı oluşması desteklenecek.

Kapsayıcı büyüme

• İstihdam ve Vasıflılık → "Yeni vasıflar ve işler için yeni bir gündem" (An agenda for new skills and jobs) girşimi ile işgücü pazarları, mesleki hareketlilik ve ömür boyu yeni vasıfların geliştirilmesine olanak sağlayacak şekilde yenilenecek; bu sayede nüfusun işgücüne katkı oranı artırılarak, işgücü arzı ve talebi arasında daha fazla denge sağlanacak.

• Yoksullukla mücadele → "Yoksulluğa karşı Avrupa platformu" (European platform against poverty) girişimi ile yoksulluk ve sosyal dışlanma sorunlarıyla karşı karşıya olanların daha iyi koşullarda yaşayabilmeleri ve toplumda aktif rol oynamaları için büyüme ve istihdamın faydalarının herkes tarafından paylaşılması temin edilecek ve buna bağlı olarak da, sosyal ve bölgesel uyumun gerçekleşmesi sağlanacak.

Yenilikçilik, eğitim, bilişim, enerji, çevre, istihdam ve yoksullukla mücadele konularına değinen bu girişimlerin yanı sıra, üye ülkelerin 2020 hedeflerine uygun programlar geliştirmesi için bir raporlama sistemi de oluşturulacak. Üye ülkeler, AB 2020 Stratejisi ve AB İstikrar ve Büyüme Paktı değerlendirmelerini eş zamanlı olarak yapacaklar.

AB 2020 Stratejisi'nin yönetiminden AB Konseyi sorumlu olacak; AB Komisyonu ise hedefler konusunda yapılan ilerlemeleri değerlendirmek, uygulanacak politikalar konusunda görüş alış-verişini sağlamak ve başlatılan 7 ana girişimi desteklemek görevlerini yerine getirecek.
*

Gamze Erdem Türkelli,
TS/BXL/ 10-04, 2010
bxloffice@tusiad.org
www.tusiad.org