Kırgızistan'da 2005'de yaşanan ihtilalin ardından devlet başkanlığı koltuğuna oturan ve aradan geçen beş yıl gibi kısa bir süre içinde selefini mumla aratan Kurmanbek Bakiyev'i alaşağı eden eski yol arkadaşları, anayasa değişikliği için bilindiği gibi 27 Haziran'a referandum kararı almıştı.

Eski Sovyet coğrafyasında 2000'li yılların ilk yarısında ABD destekli gerçekleştirilen renkli devrimlerde rüzgarın tersine döndüğü ilk ülke Kırgızistan oldu. 2005'de Askar Akayev'in iktidardan uzaklaştırılmasının ardından bu koltuğa oturan Bakiyev, yol arkadaşlarını kısa süre içinde tasfiye ederek ülkede tek adamlığa doğru yelken açarken, hiç beklemediği bir anda eski yol arkadaşları karşısına çıkıverdi.

Roza Otunbayeva, Almazbek Atambayev, Ömürbek Tekebayev, Azimbek Beknazarov, Temir Sarıyev gibi isimler aslında siyasi görüş olarak birbirlerinden farklı yapılara sahip. Ancak, Bakiyev'in diktatörlüğe gidişine, Moskova'nın da desteğiyle engel oldular. Kanlı bir şekilde gerçekleşen 7-8 Nisan ihtilalinde 86 kişi hayatını kaybederken, yüzlerce insan da yaralandı.

Ülkede geçici yönetim oluşturan bu beşli, parlamenter sisteme geçme düşüncesiyle anayasa değişikliği kararı aldı ve bunun için de referanduma gidilmesi tercihini kullandı. Yeni anayasa taslağının en önemli maddelerini ise yukarıda dile getirdiğim gibi parlamenter sistem oluşturuyor. Devlet başkanının görev ve yetkilerinin kısıtlanması, devlet başkanının 6 yıl süreyle seçilmesi de diğer önemli maddelerden birisi.

Parlamenter yapı itibariyle iktidar meclisten çıkacak. Meclisteki sandalye sayısını 90'dan 120'ye çıkaran yeni anayasa taslağı, 65 sandalyeye sahip olan partinin hükümeti kurmasına imkan sağlıyor. Böylece ülkenin yönetimi hükümet eliyle gerçekleşecek.

Anayasa taslağı ayrıca, geçici hükümetin başbakanı Roza Otunbayeva'nın bir buçuk yıl süre ile devlet başkanı olmasını, bu sürenin sonunda aday olamayacağını hükme bağlıyor. Yaklaşık 2 milyon 300 bin Kırgız seçmen 27 Haziran'da anayasa referandumu için sandık başına gidecek.

1991'de bağımsızlığını kazanan ülkede, aynı dönemde bağımsız olan diğer ülkeleri de dikkate aldığımızda, seçimlerin bugüne kadar yasal şartlara uygun ve şeffaf gerçekleştiğini söyleyemiyoruz. Bu nedenle, Nisan başında yaşanan devrimin ardından halen suların durulmadığı ülkede, referandumun sağlıklı, şeffaf bir şekilde yapılıp yapılamayacağını söylemek de zor.

Bununla birlikte, Türkiye için ayrı bir öneme sahip olan ülkenin bir an önce iç huzura kavuşması, referandumun da bu doğrultuda atılacak ilk adımı oluşturması son derece önemli. Sonuçta, Kırgız halkı kendi gelecekleri açısından en doğru kararı yine kendileri verecektir. Çalkantılı günler yaşayan kardeş Kırgızistan için şu an en büyük temenni, gerek referandum gerekse Ekim'de düzenlenecek seçimlerin ülkede özlenen istikrarı getirmesi yönünde.
 
Ayfer Işık Aksu
aaksu@globalyorum.com