"Belgen zijn de oorzaak van de economische afhankelijkheid van Congolezen", zegt de Congolees Paul Munsi. "Congolezen zijn uiteindelijk baas in eigen land", stelt Peter Verlinden. Deze uitspraken komen uit het debat in de UHasselt op 28 april, over welke hoop er nog is voor Congo na 50 jaar onafhankelijkheid.
Sprekers zijn Kris Smet, Peter Verlinden, Paul Munsi en Walter Zinzen. Onderwerp van het debat is 'de gedroomde toekomst voor Congo'.
Tijdens de eerste helft van het debat rijst de vraag of, 50 jaar later, een tweede, economische onafhankelijkheid nodig is? In zijn antwoord verwijt de Congolees Paul Munsi de Belgen dat zij de oorzaak zijn van de economische afhankelijkheid die er nu is: "Jullie zijn boos vertrokken en hebben niets achtergelaten waarmee we ons land onafhankelijk konden opbouwen."
"Als ik drie dagen na de onafhankelijkheid één van de Volkswagen Kevers wou besturen die jullie achterlieten, zou ik niet weten waar ik wisselstukken kon vinden om mijn wagen te herstellen", vervolgt Munsi. "Er was een groot gebrek aan technische informatie. Zelfs de plannen voor de riolering in Kinshasa hadden jullie meegenomen."
'Model van Canada'
Kris Smet merkt op dat er nu meer Congolese ingenieurs zijn in Zuid-Afrika dan in Congo zelf. Walter Zinzen vermeldt 'het grote drama van Congo': haar rijkdom. "De grondstoffenroof is geglobaliseerd. Zowel de VS, China, Kazachstan als België hebben daarin hun aandeel", zegt hij. Hij voegt daaraan toe: "Zelfs de koffie in Congo is van het merk Nescafé en komt uit Singapore. Alles verdwijnt weer en niets blijft over voor de Congolezen."
Voor Peter Verlinden zijn de Congolezen uiteindelijk baas in eigen land. "De roof is mogelijk omdat de huidige machthebbers dat toelaten. Het probleem van Congo ligt niet bij de Chinezen die commercieel ingesteld zijn, maar bij de Congolezen zelf", stelt hij.
Hij gaat verder: "Wij zijn niet verantwoordelijk voor hun leed. We hebben Congo niet leeggeroofd. Met de rijkdom die er is, kan dat land zelfs naar het Canadese model gaan. Onze verantwoordelijkheid ligt in het verleden en die is dat wij de Congolezen hun eigenheid afgenomen hebben."
Zelfvertrouwen
Volgens Verlinden is er door het verlies van die eigenheid nu ook een minderwaardigheidscomplex bij de Congolese bevolking. "De houding van de 'blanken weten het beter' zit er nog altijd in", zegt hij.
Voor Smet hoeft het niet zo somber te zijn als het gaat over het Congolees zelfvertrouwen. Als voorbeeld noemt ze de gynaecologie in Congo: "Belgische gynaecologen kunnen veel van hun Congolese confraters leren over behandelingen na genitale verminkingen."
Ook corruptie in de politiek komt ter sprake. Paul Munsi krijgt de vraag hoe Congo daaruit kan geraken. "Dat is te gecompliceerd", antwoordt hij. Het publiek knikt instemmend[2] wanneer Munsi zegt dat we de fout niet mogen maken door Europese democratie te vergelijken met wat Congo kan zijn. Hij wijst op de [3] dorpshoofden die in Congo nog alle macht hebben. "Belgische recepten werken niet altijd in Congo", zegt hij.
'Moreel verantwoordelijk'
Is het niet logisch dat Belgen vandaag meehelpen aan de bouw van Congo? Walter Zinzen: "Wij zijn moreel verantwoordelijk, niet in de eerste plaats voor het koloniaal verleden, maar voor wat we na de onafhankelijkheid gedaan hebben." Hij legt uit: "Dat Mobutu stal, wist iedereen, ook de Belgische journalisten. Maar we hielden hem een hand boven het hoofd. We hebben alles zien kapotgaan. Als we de kans krijgen om een deel te repareren, moeten we dat doen."
Dat doen we volgens hem beter niet door miljoenen euro's naar Congo te sturen via de Congolese regering. "Steunen kunnen we soms ook met simpele dingen. Als iemand een stoel nodig heeft om een rapport te schrijven, geef hem dan die stoel."
Welke hoop ziet Paul Munsi voor de toekomst? "Ik ken projecten in Congo waar jongeren actief zijn die de mentaliteit van hun landgenoten willen veranderen, zodat ze meer opkomen voor hun rechten. Maar daarvoor hebben ze niet altijd genoeg geld. Het kan zijn dat ze soms geen fiets hebben om naar een ander dorp te gaan om mensen daar te sensibiliseren", vertelt hij met een diepe zucht. "Maar ik heb hoop", besluit hij nog.
Paul Munsi kwam in 1993 als Congolese asielzoeker in Limburg. Oud-journaliste Kris Smet focuste zich op geweld tegen vrouwen tijdens haar verblijf in Congo. Haar echtgenoot Walter Zinzen was Congo-expert bij de VRT. Die functie is nu voor Peter Verlinden. Moderator Roger Huisman is lid van de buitenlandredactie van Het Belang Van Limburg.
Het debat komt voort uit een samenwerking tussen het Platform Congo-Hasselt, Vormingplus Limburg, het Internationaal Comité, de stad Hasselt en de UHasselt.
© 2010 – StampMedia – Hasna Ankal
==
op de foto:
Paul Munsi en Kris Smet
