Wanneer een magazine een negatief clichébeeld ophangt over jongeren en drank, dan is het tijd voor de hoofdredacteur van StampMedia om in zijn pen te kruipen.
De media hebben zo hun dankbare clichés. Jongeren en alcohol bijvoorbeeld. Twee begrippen met een ongemakkelijke relatie maar waarvan de veronderstelde samenhang als zoete koek door de strot van de goegemeente kan geramd worden. Succes verzekerd voor iedereen die snel en veel aandacht wil. Test-Aankoop deed het nog eens. En de media volgde.
Een magazine zoals Test-Aankoop pakt met de regelmaat van een klok uit met de resultaten van eigen onderzoek. Doel: het verkopen van hun magazines. In dit geval de 'Test-Gezondheid' van februari die binnenkort in de krantenwinkel ligt. Ze onderzochten hoe gemakkelijk jongeren aan sterke drank geraakten en stuurde vier jonge mensen (twee 14-jarigen en twee 16-jarigen) op pad om één en ander te gaan uitproberen. Het resultaat was voorspelbaar: de overgrote meerderheid van caféhouders en (nacht)winkeliers draaiden hun hand er niet voor om de kinderen met wodka en alcoholpops te laten buitenwandelen.
In het persbericht legt Test-Aankoop uit wat de bedoeling is van het onderzoek: de laksheid van winkeliers en cafébazen aanklagen en ook de rol van de marketingsector. Deze laatste promoot alcohol via filmpjes en games en het internet. Wat is daar mis mee, hoor ik u denken. Om dat te weten (her)lees je best de kranten die vandaag massaal het bericht overnamen dat Belga schreef over het onderzoek. "Minderjarigen raken al te makkelijk aan sterkedrank", "Minderjarigen raken probleemloos aan sterke drank" enz. Vergezeld van een leuke foto van een jong meisje met een 'alcoholpop' aan de lippen. De sprong van 'jongeren komen te makkelijk aan sterke drank' naar 'jongeren grijpen makkelijk naar de fles' is snel gemaakt. Vooral omdat iedereen overtuigd is van het laatste. Nochtans staat er in hetzelfde persbericht van Test-Aankoop: " Onderzoek van de VAD, de Vereniging voor Alcohol- en andere Drugproblemen, toont aan dat tieners niet op steeds jongere leeftijd beginnen met drinken, in tegenstelling tot het beeld wat vaak wordt opgehangen. In 2000 had bij de 12- tot 14-jarigen 80 % al ooit alcohol gedronken. In 2008 was dat gezakt tot 62 %. " Deze niet onbelangrijke vaststelling haalde echter geen enkele krant.
Kijk, dat is nu één van de eigenaardigheden van clichés. Hoe vaak je ze ook herhaalt, je hebt nooit het gevoel dat je in herhaling valt. Dat is het voordeel ervan voor nieuwsmakers. Je kan scoren zonder veel moeite te doen. En lezers zijn ook tevreden want ze voelen zich bevestigd in hun overtuiging. Even een greep uit het recente verleden. Begin oktober 2009 organiseerde ook Radio Contact en OIVO een gelijkaardig onderzoek met identieke resultaten. Het staat in haast alle kranten. In februari 2006 had OIVO al eens hetzelfde onderzocht, met weer hetzelfde resultaat. Dankbare 'content' voor de media.
Misschien lieten de winkeliers het wel zo makkelijk toe omdat ze zo zelden met de vraag geconfronteerd worden? Wie zal het weten? Zou het geen goed idee zijn om eerst eens te onderzoeken hoe vaak jongeren effectief sterke drank gaan kopen voor eigen consumptie… De meeste dronken mensen die ik tegenkom in de stad zijn alvast geen jongeren onder de 18.
Pas je onderzoeksmethode aan en je komt tot andere resultaten: in plaats van strafbare zaken uit te lokken door minderjarigen op pad te sturen zou men ook volwassen en anonieme controleurs naast de kassa kunnen posteren. Je zou hen twee dingen kunnen laten noteren: hoeveel jongeren komen sterke dranken kopen en krijgen ze die dan ongestraft mee. De resultaten zouden wellicht minder spectaculair zijn, maar tenminste nuttige informatie opleveren.
.
© 2009 – StampMedia – Koen Stuyck
