Op vrijdag 12 november ging de documentaire "Kunst kleurt" in première tijdens de openingsavond van het Moussem Festival in Antwerpen. De film is een productie van Nakhla vzw en geeft op basis van openhartige getuigenissen een heldere kijk op het veranderende kunstlandschap in Vlaanderen.

Het voorbije weekend stak het Moussem Festival voor de tiende keer van wal. Het Antwerpse Zuiderpershuis deed dienst als uitvalsbasis voor film, muziek en interessante gesprekken. Na de documentaire "Kunst kleurt" volgde een geanimeerd debat met Tom Lanoye, Nadia Fadil, Chokri Ben Chikha en Moussem directeur Mohamed Ikoubaân.

Geen artistieke vrijheid

De makers van "Kunst kleurt" leggen hun oor te luisteren enerzijds bij kunstenaars met vreemde origine en anderzijds bij Vlaamse prominenten uit de kunstwereld zoals Alain Platel en Erwin Jans. Deze laatste, vooral bekend als dramaturg bij het Toneelhuis, legt in de documentaire de vinger op de wonde: "Allochtone kunstenaars worden niet zozeer als individu gezien, maar eerder als representatief voor een bepaalde gemeenschap. Zo worden ze gedwongen om in naam te spreken van een collectieve groep. Kunstenaars moeten de zaken niet bevestigen, maar ze in vraag stellen. Van allochtone kunstenaars wordt echter altijd verwacht dat zij iets van hun cultuur bevestigen."

De sterkte van persoonlijke verhalen

Naast de inzichten van enkele Vlaamse spelers op de kunstscène, zijn het vooral de persoonlijke verhalen van de allochtone kunstenaars die de kracht vormen van "Kunst kleurt". De kunstenaars vertellen vol overgave over hun jeugdherinneringen, hun confrontaties met het "vreemd zijn" en hun artistiek parcours. Zo beschrijft Mustafa Kör, auteur en voormalig stadsdichter van Genk, op een aandoenlijke manier zijn gevoelens als kleine jongen in België: "Ik wilde tegen de anderen zeggen: Kijk, heb mij lief. Ik ben niet zo anders."

Choreograaf Sidi Larbi Cherkaoui vertelt dat hij een christelijke moeder en een moslimvader heeft. Hij voelt zich evenveel Belg als Marokkaan. "Cultuur is altijd op reis en kan nooit uit één element bestaan, dat is doorheen de eeuwen altijd zo geweest."

Mesut Arslan, artistiek leider van het 0090-festival, werd tijdens zijn carrière vaak aangesproken op zijn Turkse achtergrond. Hij verwoordt zijn frustraties als volgt: "Het beleid heeft alles gebaseerd op zwart versus wit en daardoor is er een kloof ontstaan. Die kloof van dertig jaar kan men nu niet dichten met twee of drie evenementen waarbij mensen frietjes en couscous eten en luisteren naar muziek van Tarkan."

Weg met het woord "allochtoon"

Tom Lanoye benadrukte in het aansluitende debat dat een monocultuur onmogelijk kan bestaan. Hij voerde een vurig pleidooi om het woord "'allochtoon" ' te verbannen. "Door dit woord te gebruiken blijven we de vooroordelen in stand houden. Het is een onderdeel van de ongoing propaganda." Sociologe Nadia Fadil suggereerde dat net via de kunstenaars een nieuwe taal kon worden bereikt en ook een nieuw discours.

De film "Kunst kleurt" is nog te zien op 16 december om 20u in de Centrale, Kraankindersstraat 2, Gent.

© 2010 - StampMedia - Marieke Van Cauwenberghe

[EMBED VIDEO] http://www.youtube.com/watch?v=vDHzAdtVisk