Avrupa Birliği (AB) – Rusya işbirliği ilişkisi 1994’de imzalanan Ortaklık ve İşbirliği Anlaşması’na dayanıyor. Anlaşma ekonomi ve çevre, özgürlükler, güvenlik ve adalet, dış güvenlik, araştırma ve eğitim olmak üzere dört temel ortak politika alanında işbirliği öngörüyor. Taraflar arasında siyasi diyalog, ticaret, yatırımlar ve enerji dâhil olmak üzere daha kapsamlı ve bağlayıcı bir anlaşma için 2008 yılında başlatılan müzakereler sürmekte.

Ayrıca taraflar arasında 2010 Rostov Zirvesi’nde karara bağlanan Modernleşme Ortaklığı çerçevesinde hukukun üstünlüğü, sivil toplum gelişimi, standartlar ve düzenlemeler dâhil olmak üzere ekonomik ve teknolojik modernleşme alanlarında ortaklık girişimleri devam etmekte.

AB – Rusya Modernleşme Ortaklığı İlerleme Raporu İçin Hanss Seidel Stiftung tarafından Brüksel’de AB – Rusya stratejik ilişkileri üzerine düzenlenen konferansta AB – Rusya ilişkilerinde mevcut durum ve Rusya’nın küresel ve bölgesel düzeyde “yumuşak güç” (soft power) oluşturma kapasitesi değerlendirildi. Aynı zamanda Rusya’da demokrasi ve sivil toplumun durumu, yargı bağımsızlığı ve basın-yayın özgürlüğü tartışıldı. Yumuşak Güç Olarak Rusya Katılımcılar tarafından Rusya`nın dış politikasında "yumuşak güç" kavramı ve söyleminin son yıllarda yaygın olarak kullanılmaya başlandığı, ancak konu ile ilgili net bir değerlendirmede bulunmak için Rusya`nın iç ve dış politikasında kullandığı yöntemlerin ve ülkenin demokrasi ve ekonomi alanında kaydettiği ilerlemelerin değerlendirilmesi gerektiği belirtildi.

Bu yönde yapılan temel değerlendirmeler şöyle: Yumuşak güç devlet aracı olamaz ve ancak iş dünyası, sivil toplum ve devlet ortaklığı ile geliştirilebilir. Dolayısıyla Rusya’nın yumuşak güç olarak etkili olabilmesi için demokratik değerler ve temel hak ve özgürlükler yönünde ciddi ilerlemeler kaydetmesi gerekmektedir. Yumuşak güç olma kapasitesinin artırılması için ülkede ekonomik istikrar ve gücün sağlanması ön koşuldur. Dış ve iç politikada yumuşak güç üzerine kurulu yeni bir söylem benimsenmiş olmakla birlikte, geleneksel “sert güç” (hard power) yöntemleri uygulanmaya devam etmektedir.

AB - Rusya İlişkileri

AB – Rusya ilişkilerinde gelinen noktada ortak çıkarlar, sorumluluklar ve hedefler üzerine taraflar arasında görüş birliği olduğu ve ekonomik ilişkilerin dinamik bir şekilde ilerlediği belirtildi. Ancak Rusya’da demokrasi alanında yaşanan gelişmelerin AB kurumlarında endişe yarattığı dile getirildi. Ayrıca Rusya’da taraflar arasında imzalanan anlaşmaların şartlarının uygulanması yönünde yaşanan olumsuz gelişmeler ve serbest ticaret anlaşması müzakerelerinde Rusya’nın tutumu gibi unsurların siyasi düzeyde soruna yol açtığı aktarıldı.

Bu durumun Modernleşme Ortaklığı`nda (EU – Russia Partnership for Modernization) ilerleme yaşanmasını engellediği belirtildi. Hukuki sistem ve uygulamalarla, yolsuzluk sorununun Rusya tarafından öncelikli olarak ele alınması gereken konular arasında olduğu vurgulandı.

Öte yandan AB`nin genişleme ve entegrasyon sürecinde ayrımcı bir politika izlediği ve Ukrayna gibi ülkelerin aksine Rusya`nın hiçbir zaman AB üyesi olarak değerlendirilmeye alınmayacağı düşüncesinin Rusya`nın taraflar arasındaki süreçlere bağlılığını zedelemekte olduğu kaydedildi.

Ayrıca enerji politikaları gibi alanlarda AB üye ülkeleri ile genel AB politikalarının ve Rusya`dan beklentilerinin tutarlı olmadığı ve bu durumun Rusya’nın AB politikasını netleştirmesinde sorunlara yol açtığı belirtildi.

Her iki tarafın kamuoyu algısında mevcut karşılıklı önyargılar ve bu unsurun politikacıların tutumu üzerindeki etkileri de ele alınan konular arasındaydı.

AB – Rusya ilişkilerinin geliştirilmesi ve derinleştirilmesi için taraflar arasında var olan karşılıklı güven sorununun çözülmesi gerektiği kaydedildi.

****
Dr Bahadir Kaleagasi

International Coordinator  -  TUSIAD
Turkish Industry & Business Association
www.tusiad.org

President, Bosphorus Institute
www.institut-bosphore.org

BRUSSELS :
TUSIAD Representation to
the EU and BUSINESSEUROPE
(The Confederation of European Business)
T: +32 2 7364047      

twitter.com/kaleagasi
kaleagasi@tusiad.org  
www.kaleagasi.net