Avrupa Birliği (AB) liderleri, birliğin Brexit müzakerelerine ilişkin klavuzunu oy birliğiyle kabul ederek İngiltere kaşısındaki beraberlik görüntüsü verirken, Londra yönetimi AB`nin bütçe görüşmelerini engelleyerek, müzakerelerde alacağı tavrı ortaya koydu.   

AB ülkelerinin devlet ve hükümet başkanları, İngiltere`nin ayrılık sürecini resmen başlatmasından bir ay sonra AB`nin Brexit müzakere ilkelerini görüşmek ve karara bağlamak üzere olağanüstü bir zirvede bir araya geldi.

Beklenden kısa süren zirvede, liderler ilkeleri içeren klavuzu oy birliğiyle kabul etti. Kabul edilen 10 sayfalık kılavuzla, AB`nin Brexit stratejisi ilkeleri belirleniyor. "Müzakereler boyunca AB`nin, bütün üye devletler için adil ve hakkaniyetli bir sonuç elde etmek için vatandaşlarının çıkarları doğrultusunda birlik ve beraberlik içinde hareket edeceği" belirtilen metinde, ayrılık müzakerelerinin 29 Mart 2019`da sona ereceği kaydediliyor.

İlkeler, İngiltere`nin AB`ye ne kadar borcu olduğu tespit edilene, İngiltere ile İrlanda arasındaki sınır sorunu çözülene ve vatandaşların hakları konusunda yeterli teminat verilene kadar iki taraf arasında gelecekteki ilişkilerin görüşülmemesini öngörüyor. İlkelerde ayrıca, AB Konseyi`nin İngiltere ile ticaret anlaşmasına ilişkin çalışma yapmaya hazır olduğu, ancak bunun ayrılıktan sonra tamamlanacağı ifade ediliyor.

Liderler, ayıca İngiltere`nin tepkisini çekecek bir karara da imza attı. Birleşik Krallık`ın parçası olan Kuzey İrlanda`nın AB üyesi İrlanda Cumhuriyeti ile birleşmesi durumunda birliğe kabul edileceği belirtildi. 

- "Ciddi bir yanıt bekliyoruz" 

AB Konseyi Başkanı Donald Tusk, zirve sonunda düzenlediği basın toplantısında, ülkeler arasındaki birliğe dikkat çekerek onayın sadece 4 dakikada alındığını vurguladı. Ayrılma kararı alan İngiltere hariç birlik ülkelerini tanımlayan AB 27 arasındaki birliğin müzakereler açısından iyiye işaret ettiğini kaydeden Tusk, "Klavuza ilişkin fikir birliği, AB`ye bu müzakereler için güçlü bir yetki verilmesini sağladı." dedi.

 Vatandaşların hakları konusunu netliğe kavuşturmada hızın yanı sıra kalitenin de önem taşıdığını, zira birçok insanın hayatının buna bağlı olduğunu söyleyen Tusk, İngiltere`den bu konuda "ciddi bir yanıt" beklediklerini kaydetti.

- İngiltere bütçe görüşmelerini bloke etti  

Her ne kadar AB ülkeleri, şimdilik ortak hareket etme kararı alsa da İngiltere birliğin bütçe görüşmelerini bloke ederek, müzakerelerdeki kaygan zemini ortaya koydu.

AB Komisyonu Başkanı Jean-Claude Juncker, İngiltere`nin şu anda AB`nin uzun vadeli bütçesinin gözden geçirilmesi kararını engellediğini ve bütçe görüşmeleriyle yaklaşmakta olan müzakereler arasında bağlantı kurduğunu belirterek, "İngiltere`nin blokeyi kaldırması halinde müzakerelerin başlaması, daha kolay ve iyi olacaktır." diye konuştu. 

AB 27`nin anlaşmaya varmadaki hızına atıfta bulunan Juncker, İngiliz Başbakan Theresa May`in ise kendilerinden aynı hızı beklenmemesini söylediğini aktararak, "Geçen hafta sorduğumda bana `Sabırlı olun` dedi." ifadesini kullandı. 

- Londra`daki AB ajansları taşınıyor 

Danimarka Başbakanı Lars Loekke Rasmussen ise, 27 AB ülkesinin haziran ayında, Londra merkezli iki AB ajansları olan Avrupa İlaç Ajansı ve Avrupa Bankacılık Otoritesi`nin taşınması konusunda bir dizi yönerge üzerinde karara varacağını kaydetti. Rasmussen, bu ajansların hangi ülkeye taşınacağına ilişkin resmi kararın ise sonbaharda alınacağını söyledi.

- Birliğin sürdürülmesi 

AB 27, İngiltere karşısında müzakerelerde birlik ve beraberliğe güvenirken, Londra yönetiminin ise olası bir bölünme peşinde olduğu değerlendiriliyor. 

Vatandaşların hakları konusunda ülkeler farklı değerlendirmelere sahip. Emekli İngilizlerin yaşamayı tercih ettiği Malta ve İspanya gibi ülkeler, sağlık ve diğer hizmetlerden gelen paraya önem veriyor. Polonya ve Litvanya ise, İngiltere`de çalışan ve ülkelerine para gönderen kendi vatandaşlarının durumunu ön planda tutuyor.

Belçika ve Hollanda, kısa sürede İngiltere`yle bir ticaret anlaşması imzalanmasını isterken, Almanya ve Fransa ise İngiltere`nin ortak pazardan ayrılacak olmasının ekonomik etkileri ile karşı karşıya olmanın hesabını yapıyor.  

- "İngiliz taktikleri tuzağına düşmemeliyiz"

Belçika Başbakanı Charles Michel tarafından zirve öncesi, bölünmeye ilişkin endişesini dile getirildi. Bazı ülkelerin halihazırda İngiliz taktikleri ile nasıl başa çıkılacağını değerlendirdiğini kaydeden Michel, "Belki İngiliz hükümeti, 27 ülkeyi bölmek için elinden geleni yapacaktır. Bu kaçınmamız gereken bir tuzak." dedi.  

Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande ise, katıldığı son zirvenin ardından yaptığı açıklamada, şu andaki birliğin korunmasını istediğini ifade ederek, "Eğer AB 27 içinde bir bölünme olursa, bu durum İngiltere tarafından kullanılacaktır ve İngiltere müzakerelerde daha sert olacaktır." diye konuştu. 

- Brexit müzakereleri

İngiltere, geçene sene haziran ayında yapılan referandumla AB`den ayrılma kararı almış, 29 Mart`ta da Lizbon Antlaşması`nın 50. maddesini işleterek ayrılık sürecini resmen başlatmıştı.

Tarafların, 8 Haziran`da yapılacak İngiltere`deki erken genel seçimlerin ardından müzakerelere başlaması ve sürecin iki yıl içinde tamamlanması bekleniyor. AB, müzakerelerde ilerleme kaydedilmeden herhangi bir ticaret anlaşması görüşmesine karşıyken, İngiltere ikisinin aynı anda yürütülmesini istiyor.

AB`nin, İngiltere`nin önceki taahhütlerinden dolayı 60 milyar avroluk bir fatura ödemesi gerektiğini savunması, müzakerelerdeki en zorlayıcı konulardan biri olarak öne çıkıyor. İngiltere`de yaşayan AB vatandaşları ile AB ülkelerinde yaşayan İngiltere vatandaşlarının durumu ve Kuzey İrlanda ile İrlanda Cumhuriyeti arasındaki sınır da önemli bir tartışma konusu.

(aa)