Brüksel'de Bir hafta..25 Mayıs 2009

BU SAYIDA:

AB - TÜRKİYE
AB - ÇİN
AB - GÜNEY KORE
AB - RUSYA
ADALET VE İÇİŞLERİ - MAVİ KART
REKABET VE DEVLET YARDIMLARI
EKONOMİK VE MALİ İŞLER
ENERJİ
KÜRESEL EKONOMİK KRİZ

AB - Türkiye

- 47. AB-Türkiye Ortaklık Konseyi toplantısı 19 Mayıs'ta Brüksel'de gerçekleştirdi. Toplantının başkanlığını Dışişleri Bakanı ve Türkiye delegasyonu başkanı Ahmet Davutoğlu yaptı. Çek Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı Jan Kohout'un Avrupa Birliği Delegasyonunu troyka biçiminde yönettiği toplantıda, genişlemeden sorumlu Komiser Olli Rehn AB Komisyonu'nu temsil etti.

AB-Türkiye ilişkilerini gözden geçirmek üzere uygun bir fırsat yaratan Ortaklık Konseyi toplantısında AB yetkilileri Türkiye'nin üyelik hazırlıklarında gelişme kaydettiğini bildirdi. Şu aşamada toplam 35 müzakere başlığından 10 başlık açıldı ve biri geçici olarak kapatıldı. AB, Türkiye'yi açılması beklenen başlıkları uygun bir şekilde ele almaya davet etti ve bu anlamda Türkiye'nin hazırlık çalışmalarına başlamasını memnuniyetle karşıladığını bildirdi.

Türkiye tarafından 31 Aralık 2008 tarihinde Avrupa Birliği Müktesebatının Üstlenilmesine İlişkin Ulusal Program'ın kabul edilmesini olumlu karşıladığını belirten AB, söz konusu ulusal programın uygulanmasını ve Türkiye'deki reform sürecini yakından takip etmeye devam edeceğini bildirdi.

AB ayrıca, devam etmekte olan adli reform, yolsuzluğa karşı mücadele, vatandaş haklarının etkili bir biçimde korunması, işkenceye ve kötü muameleye karşı sıfır tolerans politikasının uygulanması, tüm dini gruplar için hukuksal ve pratikte din ve ifade özgürlüğünün sağlanması, mülkiyet haklarına saygı, azınlıkların korunması ve kültürel hakların, kadın haklarının, çocuk haklarının ve sendika haklarının ve askerin sivil otoriteler tarafından kontrol edilmesi hususlarının güçlendirilmesi ve bunlara saygı gösterilmesi gibi pek çok alanda reformlara ve yoğun çaba gösterilmesine ihtiyaç olduğunu vurguladı.

Ortaklık Konseyi son olarak ikili ilişkilerin durumunu değerlendirdi ve Avrupa Birliği Müktesebatı ve Gümrük Birliği çerçevesinde daha fazla çalışma kaydedebilmek için öncelikleri değerlendirdi.

AB - Çin

- 11. AB-Çin Zirvesi 20 Mayıs'ta Prag'da gerçekleştirildi. Çek Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Václav Klaus, AB Komisyonu Başkanı José Manuel Barroso, AB Dış Politika Yüksek Temsilcisi Javier Solana ve Çin Halk Cumhuriyeti Başbakanı Wen Jiabao'nun katıldıkları zirvede, her iki tarafın liderleri, 1998 yılında düzenlenen ilk zirveden bu yana hızla gelişen ve bugün daha derin ve sağlam bir hale gelen küresel, stratejik ve karşılıklı çıkar ortaklığı temelindeki AB-Çin ilişkilerinden memnuniyetlerini dile getirdiler.

AB, Çin'in kalkınma atılımlarını memnuniyetle karşılarken, barışçıl kalkınma yolundaki çabalarını desteklediğini vurguladı. Çin ise, AB'nin entegrasyon sürecine olan desteğini tekrar ederek, uluslar arası sorunlardaki yapıcı memnuniyetini de dile getirdi.

Sürekli değişim gösteren uluslararası sistemde AB-Çin ilişkilerinin ikili çerçeveden çıkarak uluslararası boyut kazanması gerekliliğinin altını çizen taraflar, dünyada barış, istikrar, güvenlik, refah, sürdürülebilir kalkınma, sorunların diyalog yolu ile barışçıl çözümü ile etkili çok ulusluluğa ve Birleşmiş Milletler'e olan bağlılıklarını dile getirdiler.

Görüşmeler AB-Çin ilişkileri, küresel ekonomik kriz, iklim değişikliği ve enerji güvenliği ile beraber bölgesel sorunlarda bilgi alışverişi üzerine yoğunlaştı.

Her türlü korumacılığı reddedildiği ve buna karşı Doha Turu müzakerelerinde kısa süre içinde kararlı, dengeli ve kapsamlı bir sonuca ulaşmak üzere Londra'da yapılan G-20 Zirvesi bildirgesinin kapsamlı biçimde uygulanması çağrısının tekrarlandığı toplantıda, Avrupa-Çin Temiz Enerji Merkezi Ortak Bildirgesi, AB-Çin Bilim ve Teknoloji Ortaklık Şeması ve AB-Çin KOBİ'ler İşbirliği Uzlaşısı'nın da aralarında bulunduğu işbirliği anlaşmaları imzaladı.

Bir sonraki AB-Çin zirvesi yılın ikinci yarısında Pekin'de toplanacak.

AB - Güney Kore

- AB ile Güney Kore arasında devam eden serbest ticaret anlaşması müzakerelerinde, 23 Mayıs'ta Seul'de yapılan toplantıda istenen sonuca ulaşılamadı. Özellikle ithalat gümrük vergilerinin geri ödenmesi konusundaki anlaşmazlıktan dolayı, müzakerelerde Mart ayında sağlanan anlaşmalardan bu yana bir ilerleme sağlanamadı.

Ancak AB Komisyonu, AB ve G. Kore Cumhuriyeti arasındaki rekabet uygulamaları üzerine imzalanan işbirliği anlaşmasını memnuniyetle karşıladı. Komisyon ve G. Kore rekabet kurumu arasındaki işbirliğini geliştirerek rekabet kanunlarının etkin bir biçimde uygulanmasını hedefleyen anlaşma, özellikle karşılıklı destek, icra faaliyetlerinde işbirliği ve düzenli ikili görüşmelere yönelik koşulları içeriyor.

G. Kore, AB'nin Avrupalı olmayan 4. büyük ticari ortağı, AB ise G. Kore'nin en büyük yabancı yatırımcısı konumunda bulunuyor.

İkili işbirliği anlaşmasının başlıca maddeleri şunlardır:

• Diğer yargı alanının çıkarlarını etkileyebilme ihtimali olan yürütme faaliyetlerinin karşılıklı bildirilmesi.

• Bir hükümetin diğerinden yürütme eylemini üstlenmesini talep edebileceği karşılıklı destek.

• Yürütme faaliyetlerinde işbirliği.

• Gizli olmayan konularda bilgi alışverişi.

• Tarafların rekabet kurumları arasında düzenli ikili görüşmelerin düzenlenmesi.

Benzer anlaşmalar AB-ABD, AB-Kanada ve AB-Japonya arasında da bulunuyor.

AB - Rusya

- 21-22 Mayıs tarihlerinde Rusya'nın Khabarovsk kentinde düzenlenen AB-Rusya zirvesinde, dış politika ve enerji güvenliği konularında anlaşma sağlanamadı. Küresel ekonomik ve mali kriz, iklim değişimi ve enerji güvenliğinin gündemin önemli maddelerini oluşturduğu zirvede ayrıca Rusya'nın Dünya Ticaret Örgütü'ne (DTÖ) katılımı ve uzun vadede AB-Rusya Ortaklık ve İşbirliği Anlaşması'nın yenilenmesi konuları görüşüldü.

Rusya Başkanı Dimitri Medvedev, AB'nin yeni Doğu Ortaklığı projesi kapsamında altı eski Sovyet ülkesiyle ilişkilerini yeniden düzenlemesini Rusya'ya karşı bir girişim olarak algıladığını söyledi.

AB Komisyonu'nun ticaretten sorumlu üyesi Catherine Ashton ise, Rusya DTÖ'ye dahil olmadığı sürece ticaret alanında yeni stratejik anlaşmaların imzalanmayacağını belirtti.

Adalet ve İçişleri - Mavi Kart

- AB Konseyi, yüksek vasıflı işlerde çalışmak üzere AB ülkelerine gelen üçüncü ülke vatandaşlarının üye ülkelere giriş ve ikamet şartlarını kolaylaştıran Mavi Kart uygulamasına dair yönergeyi 25 Mayıs'ta kabul etti.

Mavi Kart uygulaması, giriş ve ikamet için başvuru sürecini kısaltarak istihdam piyasasına girişteki engelleri hafifletecek ve çalışanların, aile birleşmesi ve AB içi hareketliliği de içeren bir dizi sosyal haktan faydalanmasını mümkün kılacak.

Yönergede, AB üye ülkelerinin uygulamaya sokmaları gereken şartlar belirlenmiş. Bu şartların çoğunun ülkelerin ulusal yasalarından daha çok avantaj içerdiği belirtiliyor. Bir ile dört yıl arasında bir süre için ve yenileme hakkıyla verilecek Mavi Kart'a sahip olanlar, ilk bulundukları ülkede 18 ay geçirdikten sonra, aileleriyle beraber yine yüksek vasıflı bir işte çalışmak üzere başka bir üye ülkeye geçmeye hak kazanacaklar.

Mavi Kart sahipleri bulundukları ülkenin vatandaşlarıyla aşağıdaki konularda aynı iş koşulları ve eşit muameleye tabi olacaklar:

• Çalışma şartları, maaş ve işten çıkarma,

• Örgütlenme özgürlüğü,

• Eğitim, meslek eğitimi ve vasıfların tanınması,

• Sosyal güvenlik ve emekliliğe dair bir dizi ulusal yasa,

• Mal ve hizmetlere erişim, konut edinme, bilgi edinme ve danışmanlık hizmetleri,

• Üye ülkenin ulusal yasasıyla tanımlanmış sınırları içinde ulaşım serbestliği.

Yönergenin, AB resmi gazetesinde yayımlandıktan sonra iki yıl içinde üye ülkeler tarafından ulusal yasalara uyarlanması gerekiyor.

Rekabet ve Devlet Yardımları

- AB Komisyonu, AB'de 2008/2009 pazarlama yılının başından beri gerçekleşen belirgin ve uzun süren fiyat düşüşleri nedeniyle zeytinyağı üreticilerine natürel ve sızma zeytinyağının 180 gün süreyle ve en fazla 110 bin ton miktarında özel depolama yardımı konusunda ihale teklifine izin verilmesini planlıyor.

Piyasada fiyatların tetikleme düzeyinin altına düşmesi gibi ciddi bir sıkıntı yaşanması durumunda, Komisyon özel depolama yardımı sağlayabiliyor. Ancak, zeytinyağı piyasasında bu durum ihale açılmasını gerektiriyor.

İşletmeciler, ton ve gün başına belli bir miktar yardım bedeli için teklif verilmesini talep ettikten sonra, en iyi teklifler kabul edilerek ödemeler depolama döneminin sonunda yapılacak.

Haziran ayı boyunca verilecek teklifler sonucunda zeytinyağının sübvansiyonlu olarak özel depolanması Haziran ve Temmuz aylarında başlayabilecek.

Ekonomik ve Mali İşler

- Avrupa Yatırım Bankası (EIB), Avusturya'da kurulan ilk tasarruf bankası olan Erste Bank Grubu ile Orta ve Doğu Avrupa'daki KOBİ'ler için 440 milyon € değerinde finansman sağlayacak bir anlaşma imzaladı. Erste Bank Grubu'nun dört bağlı ortaklığı (Ceska Sporitelna, Erste Avusturya Bankası, Erste Macaristan Bankası ve Immorent Leasing) aracılığı ile ülkelerin KOBİ projelerine aktarılacak olan fonlar sayesinde KOBİ'lerin orta ve uzun vadeli karlı mali kaynaklara ulaşma imkanları kolaylaştırılarak mevcut mali krizden en az şekilde zarar görmeleri sağlanmış olacak. EIB bu bağlamda prosedürlerini kolaylaştıracak ve KOBİ'lerin dokunulmazlarını ve döner sermayesini de kapsayarak finansman alanını genişletecek.

KOBİ projelerinin finansmanı için EIB tarafından sağlanan kredi miktarı ülkelere göre şu şekilde dağılmaktadır:

• Česka Sporitelna aracılığı ile 200 milyon € Çek Cumhuriyeti KOBİ projelerine,

• Erste Avusturya Bankası aracılığı ile 100 milyon € Avusturya KOBİ projelerine,

• Erste Macaristan Bankası aracılığı ile 40 milyon € çevresel koruma, enerji tasarrufu, alt yapı, sağlık ve eğitim, sanayi ve turizm konulu Macaristan KOBİ projelerine,

• Immorent Leasing aracılığı ile 100 milyon € Çek Cumhuriyeti, Macaristan, Slovakya, Polonya, Romanya, Bulgaristan, Slovenya ve Avusturya KOBİ projelerine aktarılacak.

- Avrupa Bankacılık Grubu tarafından 19 Mayıs'ta Brüksel'de gerçekleştirilen koordinasyon toplantısında, Romanya'da tüzelleşmiş en büyük dokuz yabancı bankanın ana bankaları ülkedeki şubelerini desteklemek için gerekli faaliyetlerde bulunacaklarına dair taahhütte bulundular. Söz konusu taahhütler, ödeme destek paketi dengelenmesiyle, Romanya banka sisteminin mevcut krizi daha iyi yönetebilmesine, yatırımcı güveninin tekrar artmasına ve ekonominin sürdürülebilir bir büyüme hızına erişmesine katkıda bulunmayı hedefliyor.

Küresel mali krizin Romanya'daki ekonomik ve mali durum üzerinde yarattığı kötü etkileri göz önünde bulundurarak, Rumen yetkililer Uluslararası Para Fonu (IMF) ve AB'den ödeme dengesi desteği talebinde bulundular. Dünya Bankası, Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD), Avrupa Yatırım Bankası (EIB), Uluslararası Finans Merkezi (IFC) ve Uluslararası Yatırım Garanti Ajansı (MIGA); Ortak Uluslararası Finans Kurumu Hareket Planı altında da olmak üzere mali destek sağlamaktadırlar. Makroekonomik reform programının ve ödeme sürdürülebilirliği dengesinin başarısı ayrıca yabancı bankaların Romanya'daki iştiraklarının devamlılığına bağlıdır. 26 Mart tarihinde Romanya'da faaliyet gösteren en büyük dokuz bankanın (Erste Group Bankası, Raiffeisen International, Eurobank EFG, Yunanistan Ulusal Bankası, Unicredit Group, Société Générale, Alpha Bank, Volksbank, Piraeus Bank) ana bankaları ülkede gösterdikleri genel faaliyetleri muhafaza edeceklerine ve şubelerinin sermayesini gerektiği şekilde arttıracaklarını duyurdular.

Enerji

- AB Komisyonu 18 Mayıs'ta enerji alanında gerçekleştirilecek bir grup projeyi ihaleye açtı. Enerji ara bağlantıları, açık deniz rüzgar enerjisi, karbon yakalama ve depolama alanlarındaki projeler, AB Konseyi ve AB Parlamentosu'nun bir süre önce üzerinde mutabakata vardığı "Kalkınma için Enerji Programı"nın hayata geçirilmesi kapsamında ele alınıyor. Proje sahiplerinin en geç 15 Temmuz 2009 tarihine kadar tekliflerini sunmaları gerekiyor.

İlk hibe karar ve sözleşmelerini yıl sonundan önce imzalamak niyetinde olan AB Komisyonu, söz konusu enerji yatırımlarına destek olarak toplam 3,98 milyar € tutarında kaynak ayrıldığını açıkladı. Buna göre gaz ve elektrik altyapı projelerine 2,36 milyar €, açık deniz enerji projelerine 565 milyon €, karbon yakalama ve depolama projelerine ise toplam 1,05 milyar € destek sağlanacak.

Hazar Denizi ve etrafındaki doğal gazı Türkiye üzerinden Orta Avrupa'ya ulaştırması hedeflenen Nabucco doğalgaz boru hattı için söz konusu çerçevede 200 milyon € AB desteği öngörülüyor. Nabucco projesi ayrıca AB üye ülkeleri Avusturya, Macaristan, Bulgaristan, Almanya, Romanya, İtalya ve Yunanistan tarafından destekleniyor.

Küresel Ekonomik Kriz

- Avrupa Ekonomik ve Sosyal Komitesi (AESK) genel kurulu, 13 Mayıs'ta Avrupa otomotiv sanayiindeki krize karşı bir ortak görüş kabul etti. AB Komisyonu tarafından ekonomik kurtarma ve kalkınma planının bir parçası olarak kabul edilen önlemleri memnuniyetle karşılayan AESK, korumacılığa karşı eğilimleri önlemek ve ortak hedefler belirlemek üzere kapsamlı ve eşgüdümlü bir çerçeve oluşturulmasına yönelik çalışmaların hızlandırılması gerektiğini vurguladı.

Kabul edilen raporda söz konusu önlemlerin önemi vurgulanırken, mevcut kriz dolayısıyla acil harekete geçilmesi gerektiği, özellikle yan sanayide faaliyet gösteren KOBİ'lerin yok olmasını önlemek için önlemlerin planlanandan daha hızlı uygulamaya başlanması gerektiği belirtiliyor. Diğer sektörlere oranla krizden daha sert biçimde etkilenen otomotiv sektörünün gerek AB kurumlarından, gerekse üye ülkelerden acil destek ihtiyacında olduğunun altı çiziliyor.

AESK, şirketlerin finansmana erişiminin bankalar, Avrupa Yatırım Bankası, devlet yardımları veya üye devletlerden alınacak garantilerle sağlanmasının önemine dikkat çekiyor. Buna ek olarak, işsizlikle mücadele, maaşların korunması ve böylece yerli talebin arttırılması için üye devletler ve Komisyon'a ayrıntılı bir makroekonomik ortam oluşturmaları çağrısında bulunuyor.

– Bu görüşle birlikte, AESK, krizin kapasite eksikliğiyle sonuçlanabileceği ve bunun sonucunda talep tekrar arttığında ithalat artışına neden olabileceği riskini göz önünde bulundurarak, yapısal problemlerin yalnızca kapasite fazlası olarak açıklanmamasına dikkat edilmesi gerektiğini vurguladı. Komite ayrıca, CARS 21'in imalat sektörüne yaptığı gibi, kötüye giden diğer piyasalar için de belirli eylemlerin gerçekleştirilmesini talep etti. AESK, ilgili sosyal ortaklar ve Komisyon'un etkili bir sosyal diyalog oluşturmalarını ve Amerika Birleşik Devletleri ile Asya'daki ticaret ortaklarıyla, özellikle G. Kore'yle gerçekleştirilecek bir serbest ticaret antlaşmasının sonucuna ilişkin, işbirliğinin güçlendirilmesi çağrısında bulundu.
*
BRÜKSEL'DE GELECEK AY

AB Kurumları

        • 28-29 Mayıs, Rekabetçilik Konseyi
        • 4-7 Haziran, Avrupa Parlamentosu Seçimleri
        • 4-5 Haziran, Adalet ve İç İşleri Konseyi
        • 9 Haziran, Ekonomi ve Maliye Bakanları Konseyi (Ecofin)
        • 18-19 Haziran, AB Liderler Zirvesi

Konferanslar-Seminerler

        • 4-5 Haziran, "Avrupa Dış Yardım Projeleri ve Mantıksal Çerçevesi", www.welcomeurope.com
        • 11-12 Haziran, "İpek Yolu'nun Tekrar Açılışı", Almatı-Kazakistan,
IRU, www.iru.org
        • 17 Haziran, "Kimyasalların AB ve Dünya Çapında Sınıflandırılması, Etiketlenmesi ve Paketlenmesi", AB Komisyonu,
www.ec.europa.eu
        • 23 Haziran, "Yakıt Pili Zirvesi", Hamburg, Almanya,
www.fuelcelleurope.org
        • 23 Haziran, "Climate Change: Keys to a concerted Policy Shift", Friends of Europe, www.friendsofeurope.org

Dr Bahadir Kaleagasi
International Coordinator
TUSIAD - Turkish Industry & Business Association

BRUSSELS :
Representation to the EU and BUSINESSEUROPE
(The Confederation of European Business)
T: +32 2 7364047    F: +32 2 7363993
kaleagasi@tusiad.org       www.tusiad.org