Prag'da Güney Enerji Koridoru Zirvesi..

8 Mayıs 2009 tarihinde Prag'da düzenlenen Güney Koridoru Zirvesi'ne, 27 Avrupa Birliği üyesi ülke temsilcilerinin dışında AB adına AB Konseyi Başkanı Mirek Topolánek ve AB Komisyonu Başkanı José Manuel Barroso, Azerbaycan Cumhuriyeti adına Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Gürcistan Cumhuriyeti adına Cumhurbaşkanı Mikheil Saakashvili, Türkiye Cumhuriyeti adına Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ve Mısır Arap Cumhuriyeti adına Mısır Arap Cumhuriyeti Petrol Bakanı Sameh Fahmy ile Kazakistan, Türkmenistan ve Özbekistan'dan temsilciler katıldı. Katılımcılar, zirvenin ardından imzaladıkları ortak bildiride:

• İlgili tüm ülkelerdeki ortak refahın, istikrarın ve güvenliğin artmasına destek olacak ve karşılıklı yarar sağlayan bir girişim olan Güney Koridoru Projesinin gerçekleştirilmesi ve yapılandırılması için gerekli olan tüm siyasi desteği, teknik ve mali yardımı vereceklerini belirtiyorlar.

• Güney Koridoru'nu kamu ve özel sektörde yer alan çeşitli kişilerin işbirliği için olanaklar yaratan karşılıklı bir kazanç alanı olarak görüyor ve Güney Koridoru ülkeleri arasındaki ilişkileri özellikle karşılıklı enerji işbirliği konusunda güçlendireceğine inandıkları bu projenin taraf ülkeler arasındaki diğer alanlarda da işbirliği sağlayacak temel bir unsur olarak hizmet edeceğine inanıyorlar.

• Enerji alanında sağlanan işbirliğinin aynı zamanda ulaştırma alanında yatırımlar yapılmasını teşvik edecek ve ulaştırma altyapısının gelişmesiyle tüm bölgede daha gelişmiş sosyal, ekonomik ve siyasi işbirliği için temel bir önkoşul olan kişiden kişiye olan iletişimin kuvvetlendirilmesine yol açacağını düşünüyorlar.

• Enerji üreticisi, transit ve tüketici olan ilgili tüm ülkelerin bireysel taahhütlerini ilgilendiren ortak bir ilerleme stratejisi üzerinden hareket ederek ticari ve ticari olmayan engellerin üstesinden gelmeye çalışıp Güney Koridoru içerisinde Trans-Hazar projesini de içeren somut enerji ve ulaştırma projelerinin gerçekleştirilmesi için katkıda bulunacaklarını vaat ediyorlar.

Güney Koridoru fikri, var olan diğer enerji ve ulaştırma ortaklıklarını ve AB projelerini tamamlayıcı nitelikte olup, taraf olan tüm ülkeler arasında kabul edildiği takdirde üçüncü ülkelerin katılımına ve katkısına açıktır.

Güney Koridoru'nu geliştirmek amaçlı ön koşullardan biri, uygun görülen ülkeler arasında doğrudan enerji ve ulaştırma uzantıları ile başlayan bağlantılar kurmak için işbirliği sağlamaktır.

Katılımcılar, katılımcı ülkelerin sadece enerji güvenliğini arttırmaya değil aynı zamanda enerji üreticileri, tüketicileri ve transit ülkeler için adil ve karlı enerji olanakları oluşturmada yardımcı olacak enerji kaynaklarının, pazarlarının ve ulaştırma rotalarının çeşitlendirilmesine yönelik Trans-Hazar enerji ulaştırma projelerini de içeren Güney Koridoru'nun yapımı için gereken tüm desteği sağlamayı taahhüt ettiler.

Katılımcılar ayrıca Güney Koridoru çerçevesinde yer alan enerji alanındaki somut altyapı projelerinin gerçekleştirilmesini desteklemeye yardımcı olacak şeffaflık, rekabet, uzun vadeli tahmin edilebilirlik ve düzenleyici şartları olumlu karşılamaktalar.

Konu ile ilgili somut öneriler doğurabilecek Hazar Denizi Kalkınma Konsorsiyumu (Caspian Development Corporation) üzerine yapılan fizibilite çalışmasını dikkate alarak Güney Koridoru boyunca yeterli hacimlerde transferleri sağlayacak bir mekanizma tasarlamakta olan katılımcılar, bu bağlamda kamu ve özel sektör şirketlerinin piyasa esaslı katılımını cesaretlendirecek Güney Koridoru'nun hayata geçirilmesi için gerekli olan kamu ve özel mali yardım kaynaklarının tahsis edilmesi gerektiği üzerinde hemfikirler.

İlgili tarafların uluslar arası taahhütlerine ters düşmeyecek şekilde ticari anlaşmalara dayanarak tüketici ve Türkiye, Gürcistan ve Azerbaycan gibi transit ülkelerin enerji güvenliğini sağlayacak önlemler kararlaştıran Güney Koridoru Zirvesi katılımcıları ayrıca;

• Koridor ülkelerin bölgelerinden en son tüketici piyasasına kadar doğal gaz ve petrol için temiz, şeffaf, maliyet esaslı, istikrarlı ve ayrımcı olmayan bir ulaştırma rejimi uygulayan,

• Etkin enerji işbirliği ve Güney Koridoru ile AB arasındaki bağlantıyı kolaylaştıracak Hazar Denizi'nin her iki tarafında doğrudan bağlantılar oluşturan,

• Trans-Hazar enerji bağlantısının gerçekleşmesi için çalışan kamu ve özel şirketlerin faaliyetlerini destekleyen,

• Enerji alanında işbirliği için gerekli olan azami enerji verimliliğini ve yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanılmasını sağlayan,

• Enerji kaynaklarının geliştirilmesi için teknoloji, bilgi ve teknik bilgi alışverişinde bulunan her yeni ülkenin Güney Koridoru içinde yer almasını olumlu bir şekilde karşılıyorlar.

• Güney Koridoru'ndaki nakil zorluklarına yönelik bölgesel ve işbirliğine ait yaklaşımları desteklemeyi,

• İlgili altyapı projelerinin uygulanmasını ve bilgi alışverişi kolaylaştıracak politik önlemlerin alınmasını teşvik edici işbirliğini pekiştirmeyi,

• Trans-Avrupa Ağlarının Güney Koridoru boyunca Orta Doğu bağlantılarını da içererek Türkiye, Güney Kafkaslar ve Orta Asya'nın ötesine uzatılmasını gerçekleştirmeyi,

• Tren yolu ulaşımının Güney Koridoru ülkelerinin ekonomileri için önemine dikkat ederek tüm tarafları daha fazla tren yolu ulaşımı geliştirmek için teşvik etmeyi,

• Ulaştırmada verimliliği arttırmak için ulaşım olanaklarına yönelik teknik iyileştirme sağlayacak teknoloji ve teknik bilginin Koridor ülkeleri arasında alışverişine uygun zemin hazırlamayı,

• Ticaretin derinleştirilmesi için her türlü mal ticaretine olanak sağlayacak gümrük işlemlerinin basitleştirilmesi ve Teknik norm ve standartların uyumlaştırılmasına katkıda bulunmayı vaat ediyorlar.

Katılımcılar, Güney Koridoru'nun uygulanması ve takibi hakkında aşağıdaki adımları şiddetle
destekliyorlar:

Enerji:

• İmza atan ülkeler ve AB Konseyi ile birlikte AB Komisyonu'un bu beyannamenin uygulanmasını izlemesi ve Güney Koridorunu destekleyici faaliyet planları üzerinde çalışması,

• Taraf AB üye ülkeleri ve Türkiye'nin Nabucco üzerine sürdürdükleri hükümetler arası görüşmelerini bir an önce sonlandırmaları ve Haziran 2009 itibariyle bir anlaşmaya varılması,

• Yunanistan - İtalya Bağlantı Projesi'nin (Interconnection Greece Italy Project) zamanında
gerçekleştirilebilmesi için taraf olan AB üye ülkeleri ve ilgili ülkelerin ilerleme kaydetmesi,

• AB ve ilgili ülkelerin, Hazar Kalkınma Konsorsiyumu girişimine yönelik yapılan fizibilite çalışmasını 2009 sonuna kadar amacına uygun bir şekilde sonlandırması,

• AB ve Irak'ın bir an önce bir Mutabakat Belgesi imzalaması ayrıca AB ve Mısır'ın, Mısır'daki gaz rezervlerine yönelik projeler üzerine işbirliği geliştirmesi ve anlaşmaya varması.

Ulaştırma:

• Trans-Avrupa ağlarının Güney Koridoru ülkelerine doğru genişletilmesini desteklemek amaçlı işbirliğinde bulunulması,

• Güvenlikli transit ve ulaştırma akımlarını gerçekleştirmek amaçlı ek uygun önlemlerin alınmasına yönelik bir faaliyet planı geliştirme üzerinde çalışılması,

• Güney Koridoru'nun gelişmesi için öncelikli projeler listesi ve politik önlemler ve bunların hayata geçirilmesi için gerekli fonlar üzerinde çalışılması.

Güney Koridoru Projesi, aşağıda belirtilen belgelerin tümü temel alınarak geliştirilmektedir:

• AB - Azerbaycan, AB- Gürcistan, AB- Kazakistan ve AB- Özbekistan arasındaki Ortaklık ve İşbirliği Anlaşmaları,

• AB - Türkiye ve AB - Mısır arasında imzalanan Ortaklık Anlaşmaları,

• Faaliyet Planları, Doğu Ortaklığı, AB- Orta Asya Stratejisi ve AB- Karadeniz Sinerjisini içeren Avrupa Komşu Ülkeler Politikası ,

• AB - Mısır, AB- Kazakistan, AB- Türkmenistan ve AB- Azerbaycan arasındaki stratejik enerji ortaklıkları konulu Mutabakat Belgeleri,

• 27 Ocak 2009 tarihli Budapeşte'de düzenlenen Nabucco Zirvesi ve 24-25 Nisan 2009 tarihli Sofya Enerji Zirvesi Tebliğleri,

• 30 Kasım 2006 tarihli Astana Bakanlık Konferansında kabul edilen Bakü Girişimi ve Enerji Yolu Haritası,

• 14 Kasım 2008 tarihli Bakü Enerji Zirvesi Tebliği,

• 26 Haziran 2006 tarihli Nabucco Doğalgaz Boru hattı konulu Bakanlık Beyannamesi,

• Bakü -Tiflis-Ceyhan ve Bakü-Tiflis-Erzurum hattı üzerinden petrol ve gaz transferi yapılmasına yönelik yapılan anlaşmalar,

• 26 Temmuz 2007 tarihinde Roma'da Türkiye Cumhuriyeti, Yunanistan ve İtalya Cumhuriyeti arasında imzalanan, Türkiye, Yunanistan, İtalya Nakliye Koridoru konulu anlaşma,

• 8-9 Mart 2007, 17 Ekim 2008 ve 20 Mart 2009 tarihli AB Konseyi kararları,

• 13 Kasım 2008 tarihli Avrupa Komisyonu İkinci Stratejik Enerji Gözden Geçirmesi,

• Trans-Avrupa enerji ağlarını ilgilendiren 1364/ 2006/ EC Sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey kararı,

• 2 Aralık 2008 tarihli Trans-Avrupa enerji ağları alanında mali yardım sağlayan Komisyon Kararı,

• AB kaynaklı Trans-Hazardenizi-Karadeniz Gaz Koridoru konulu INOGATE teknik fizibilite araştırmaları ve Hazar Kalkınma İşbirliği üzerine yapılan fizibilite çalışmaları,

• 31 Ocak 2007 tarihli ana Trans-Avrupa ağlarının komşu ülkelere doğru genişletilmesi konulu Komisyon Bildirgesi,

• AB ve Güney Koridoru ülkelerini içeren ulaştırma işbirliği ve girişimleri,

• Enerji Şartı Anlaşması ve Enerji Topluluğu Antlaşmalarından doğan ilgili uluslar arası anlaşmalar ve zorunluluklar ve ayrıca Güney Koridoru projelerinin gelişmesini destekleyen diğer ikili ve çoklu anlaşmalar.
* * *