Çin'in Doğu Türkistan olarak da bilinen Şincan bölgesinde çıkan ayaklanmada 160 Uygur Türkü'nün öldüğü açıklandı. Ancak farklı kaynaklar bu rakamın oldukça üzerinde ölü sayısı olduğunu iddia ediyorlar.
Resmi Şinhua haber ajansına göre başkent Urumçi'de çıkan olaylarda en az 800 kişi de yaralandı. Yüzlerce kişinin tutuklandığı bildiriliyor.
Görgü tanıkları, yaklaşık bin Uygur Türkü'nün Çinlilerin uygulamalarını protesto ettiğini belirtti.
Çinli yetkililer olayları sürgündeki Uygurların kışkırttığını ileri sürüyor. Dünya Uygur Kurultayı lideri Rabiya Kadir Amerika'da yaşıyor.
Çinliler Uygurları ayrılıkçı olmakla suçlarken, Uygurlar kendilerine kültürel hakların tanınmamasından şikayetçi.
[ZpicL:12146]Doğu Türkistan'da Tutuklamalar Artabilir
Washington'da Uygur Türklerinin hakları için çalışan avukat Nuri Türkel, Urumçi'deki olaylar şimdilik yatışmış görünse de daha fazla Uygur'un tutuklanmasından kaygı duyduklarını söyleniyor.
Doğu Türkistan olarak bilinen Şincan Uygur Özerk Bölgesi'nin başkenti Urumçi'de yaşananların, 1989 Tianenmen Meydanı'nda bastırılan gösterilerden bu yana en kanlı protesto gösterisi olarak hatırlanacağı belirtiliyor.
Türkiye ve dünya basınında Urumçi'deki olayların geçmişi geçen ay Guandong'da yaşanan bir başka olaya uzandığı şeklinde haberlere yer verildi. Çin'in Guandong vilayetinde bir fabrikada çalışan Uygur işçilerin iki Çinli kadına tecavüz ettiği söylentisi üzerine resmi kaynaklara göre en az iki Uygur Türkü öldürüldü. Uygurlara göre ölü sayısı çok daha fazla. Çinli yetkililerin bu olaya kayıtsız kalması da Urumçi'deki ayaklanmaya neden olduğu şeklinde açıklamalar yapıldı.
Bu arada Çin hükümeti yurtdışında yaşayan Uygurları kışkırtıcılıkla suçladı. Bölgede telefon ve internetin kesildiğini ve olağanüstü güvenlik önlemlerinin alındığı, gösterilerin bastırılmış olabileceği düşünülüyor.
[ZpicL:12147]Doğu Türkistan Hakkında Genel Bilgiler.
Sincan'daki nüfusun yüzde 45'i Uygur Türkü. Uygurların Çinlilerle sorunları yeni değil.
Sincan Uygur Özerk Bölgesi, sınırları içerisindeki Uygur özerk bölgesi. Doğu Türkistan olarak da adlandırılır.
Güneyde Tibet Özerk Bölgesi, güney doğuda Çinghay ve Gansu eyaletleri, doğuda Moğolistan, kuzeyde Rusya, kuzeybatıda Kazakistan ve batıda Kırgızistan, Tacikistan, Afganistan, Pakistan ve Hindistan kontrolündeki Keşmir bölgesiyle komşudur. 1.646.700 km² yüzölçümü ile Çin Halk Cumhuriyeti'nin en geniş idari bölgesidir. Başkenti Urumçi, resmi dilleri Uygurca ve Standart Çince'dir.
Mançuların kurduğu Qing Hanedanı döneminde Yeni Topraklar anlamına gelen "Shinkyang (Xinjiang)" (Mançu dilinde "Ice Jecen") adı verilmiştir. Ancak bu isim kimi zaman eleştirilmekte, Doğu Türkistan ya da Çin Türkistan'ı gibi isimlerin kullanılması savunulmaktadır. Çin Halk Cumhuriyeti hükûmeti ise bu tür isimlerin kullanılmasını ayrılıkçılık veya Pan-Türkizm olarak nitelemektedir.
Bu bölgede Uygurlardan başka Kazak ve Kırgız gibi Türkî topluluklar da vardır. Zaten 20. yüzyılda Türkiyeye göç etmiş Orta Asya Türk halklarının de çoğu Çin esaretinden kaçmıştır.
Başkenti Urumçi olan Doğu Türkistan'da yönetim Özerk Bölge şeklindedir. Toplam 1.660.001 km² alana sahip olan Doğu Türkistan toprağı Türkiye'nin neredeyse ijki katı kadfardır. 30 milyon civarında(Halkın yüzde 60'ı Uygur ve diğer Türk boylarından oluşmaktadır)
[ZpicL:12148]Doğu Türkistan Cumhuriyeti
1944-1949 arasında Sincan'ın kuzeyinde bugünkü İli Kazak Özerk Bölgesi'nde Sovyetler Birliğinin desteğiyle İkinci Doğu Türkistan Cumhuriyeti kurulur. Doğu Türkistan Cumhuriyeti 1949'da Halk Kurtuluş Ordusu'nun Sincan'a girmesiyle birlikte sona erer.
1954'de kurulan Şincan Üretim ve İnşaat Kolordusu bölgenin Hanlaştırmasına yardımcı olmaktadır. 1 Ekim 1955'te Sincan Eyalet statüsünden çıkarılarak Özerk Bölge olarak ilan edilir.
Sincan, Çin Halk Cumhuriyeti'nin en büyük idari bölgesidir; Çin'in toplam yüzölçümünün altıda birinden fazlasını kaplar. Bölge Tianshan Dağları (Tanrı Dağları) tarafından iki havzaya bölünmüştür: Çungarya Havzası ve Tarım Havzası. Sincan'ın (aynı zamanda Çin'in) en alçak noktası deniz seviyesinin altında 155 metredir. En yüksek noktası ise, 8611 metre ile Keşmir sınırında yer almaktadır.