HANGİ TV PROGRAMI BEYNİMİZİN HANGİ BÖLGESİNİ HEDEF ALIR

İnsan beyni Beyin Sapı, Limbik Sistem ve Beyin Kabuğu denen 3 ana bölümden meydana gelmektedir. Bunlardan beyin sapı, vücudumuzun ısınma, beslenme gibi temel hayati fonksiyonlarını idare etmektedir. Örneğin hava fazla soğuk olduğunda beyin sapının ilgili kısmı uyarılır ve organizmamız buradan aldığı talimat gereği ısısını korumaya çalışır, yada hava aşırı sıcak olduğunda beyin sapı yine uyarılır ve bedenimiz kendini esnetir. Aynı şekilde vücuttaki besin miktarı azaldığında beyin sapı tüm vücudu alarma geçirir ve vücudun tüm birimleri açlığı gidermeye endekslenir.

Televizyon programları beynimizin 2 ana bölgesinden birini uyarmaktadır. Bunlar Orta Beyin dediğimiz Limbik Sistem ve Neo-korteks olarak da bilinen Beyin Kabuğudur.

Televizyon programlarının beynimize etkisine geçmeden önce bu bölgelerin ne işe yaradığı üzerinde durmamız gerekiyor.

Limbik Sistemin temel görevi organizmanın korunma, neşe, cinsellik, açlık gibi hayvani niteliklerini idare etmektir. Neo-Korteksin görevi ise düşünme ve bilinçli işlevlerin idaresi.

Bir televizyon programı cinsel ögeleri, açlığı çağrıştıran unsurları, şoke etmeye dayalı (içi boş) korku unsurlarını kullanıyorsa burada hedef beynimizin Limbik Sistemidir. Burada bilinç devre dışı bırakılır, düşünmeye fırsatımız kalmadan yukarıda saydığım hayvani ihtiyaçlardan birinin peşinde gider hale geliriz.

Oysa belgeseller, tartışma programları Limbik Sistemi değil, Neo-Korteksi muhatap alır. Kişi düşünmeye sevk edilir. Bu arada  bazı seyirlik programların da hakkını vermek gerekiyor. Sinema filimleri, diziler, tiyatrolar arasında da Neo-Korteksi muhatap alan programların varlığını inkar etmemeliyiz.

Çocuklarımın heyecanla izlediği Amerikan yapımı “BİG TİME RUSH” diye bir dizi var mesela. Dizideki görüntü akışı o kadar hızlı ki 10 saniyede kaç karenin geçtiğini sayamadım. Bunun gibi daha nice filimler var. Bunlarda muhatap kesinlikle Neo-Korteks değil. Doğrudan doğruya Limbik Sistem muhatap alınıp Korteks devre dışı bırakılıyor. Filmi izlerken düşünemiyorsun. Koku peşinde sürüklenen bir hayvan gibi görüntü değişimini takip ediyorsun o kadar. Ekranda alacalı bulacalı resimler, güzel sexy kızlar, yakışıklı boyalı erkekler…

Limbik Sistem ile Korteks arasında işlev bakımından esaslı ciddi bir fark vardır. Limbik Sisteme ulaşan her uyarıcı adeta bir yazılımı tetiklemektedir. Kortekse ulaşan ise sadece bir tepkiyi. Bu kısmın çok iyi anlaşılması gerekiyor. Ciddi bir ayrım çünkü. Somut örneklerle ilerleyelim.

Örneğimiz Limbik Sistemi temsilen bir erotik görüntü olsun ve Korteksi temsilen de eğitimle ilgili bir tartışma.

Pornografik görüntü gözden girip beynin ilgili kısmı olan Orta Beyne yani Lİmbik Sisteme ulaşır ulaşmaz doğrudan cinsellikle ilgili genlerimizi ve hormonlarımızı tetikler. Tüm vücut hayati bir ehemmiyet arz eden bu üreme-amaçlı faaliyete eşlik eder. Beslenmeden sonra en önemli hayati konu olan üreme ve cinsellik, bu erotik görüntüyle tetiklenmiştir. Vücut ısısı artar, korteksin tüm faaliyetleri o amaca endekslenir. Hem de bilinçsizce, isteyerek yada istemeyerek…

Bu pornografik etkiden sıyrılmak için vücudun tatmin olması gerekmektedir. Arif olana bu kadar yeter.

Alternatifimiz olan Eğitim Tartışmasını ele alalım. Bu tartışmadaki tüm cümleler, tarafların söyledikleri Neo-Korteksi hedef alır. Konuşmacının sarf ettiği bir cümle sizin zihninizde nasıl bir etki bırakacağı asla kestirilemez. Çünkü o konuyla ilgili sizin de bir bakış açınız vardır; belli bir birikiminiz vardır. Söylenenler Kortekse ulaştığında bunların kodları oradaki nöronları birbirine bağlayan sinapslar arasında dolaşır durur. Dinleyici olarak siz konuyu önemser ve harekete geçme gereğini görürseniz işte o zaman ancak Limbik Sistemin ilgisi çekilebilmiştir. İşte o zaman anlatılan fikirlere duygularınız eşlik etmeye başlamış demektir.

Bu fark Limbik Sistemin etkisini katlamakta ve Limbik Sistemin az bir çabayla yaptığı etkiyi silmek için Korteksin hayli çabalaması gerekmektedir. Bu nedenle insanları bilişsel aktivitelere yönlendirmek zorken eğlenceye herkes hoplaya zıplaya gider.

Amacım Kortekse hitap eden programları yüceltip Limbik Sisteme hitap edenleri aşağılamak değildir. Her ikisinin de kendince faydası vardır. Ben sadece neyin neye hizmet ettiğini açıklamak amacıyla kaleme aldım bu yazıyı.

Yazımızın 2. bölümünde görüntü ile sözün savaşına değineceğiz.

Ahmet Korkusuz