'Kötü yola düşmek', 'Sünnet', 'Bekaret', 'Berdel'vb.
Son donemde,medya onculugunde 'Töreniz batsin!' diye basliklar da atilarak eski toplumsal kurumlarin etkilerine, devam eden eski uygulama kalintilarina karsi bir kampanya yurutuluyor.
Görünüşe göre iyi.
Fakat 'Amin' temennisi eksik!
Bu tur kampanyalar,yapilan anketlerde 'töre' savunuculugunun alan kazanma olgusunu ortadan kaldirmadigi gibi,ustelik bu 'tore' yaklasimini ulusal çapta tanitip yayginlastirici bir etkide de bulunuyor gibi.
Insan toplumu,bir dizi eski gelenegini 'bilinçli unutkanlik' yoluyla da asmaya çalismisti.Bir yandan dinsel gelisim,ote yandan animsatici faktorler,eski torelerin tamamen canlandirilmasiyla da sonuçlanabilir..
Gerçi Türk medyasi, kimin kimle yattigi konusunda çarsaf çarsaf gunluk yayin yaparak, sadece 'sevisme' kelimesi etrafinda yazi yazabilme kapasitesindeki kisilere 'kose' kurarak, cinsellik alaninda duygu somuruculugu yapmaktan da hiç geri kalmaz ama, neyse ki E.Ozkok'umuz var. Hurriyet genel yayin yonetmeni, hemen her konuda yol gosterici bilge oldugu için, bu alanda da konunun, toreye baglilik anlayisi ve uygulamasinin bir guneydogu, hatta "daha açik soylemek gerekirse bir Kürt sorunu" oldugunu, "eski bir sosyolog" olarak , ortaya koydu da konumuz aydinliga kavustu...Fakat boyle derin tespitler yapilinca, bu dogru bile olsa, akan sularin duralacagini sanmamak gerek.
Buradaki temel sorun veya trajedi, töre'lere karsi 'mucadele' yuruttugunu sanan, metot yanlislarina ragmen kismen de yuruten kesimlerin; medya ile degisik dernek veya kuruluslarin bizzat yonlendiricilerinin 'tore kaynaklari' hakkinda yeterince bilgili olmayislaridir. Bunu açikca saptamak gerek. Once tore kaynaklari uzerine bir bilgilendirme çabasi gereklidir. Bu nokta sadece geri toplumlarla ilgili degil. Ornegin 'bekaret koruma' da bir 'tore'dir ve bu diyelim ki ileri ABD için de bir sorundur.
Hiç bir 'mucadele',mucadele edilen seyin kaynaklarina yonelmeden basariya ulasamaz. "Kilik-kiyafet devrimi"nin 83 yil sonra Turkiye'deki goruntusu ortada. "Basi kapali first lady" tartsmalarinin gerçege ilk kez bu kadar yaklastigi "Laik Cumhuriyet" tarihi, bu alanda kat edilen yolun ne oldugunu gosteriyor.
Medyada bu tur haberlerde durmadan bir 'kötü yol'a düşmek deyimi tekrarlanip durur ama ,'yol' ve 'yollu' kavramlari ile 'namus' iliskisinin eski toplumda ne anlamlara gelmis olabilecegini dusunmeyiz.
'Kadin sunneti' hafz kavraminin zifaf'a donusmesinin, erkek çocuk sunneti uygulamasinin aralarindaki iliskilerini tanimak için bir çalisma yurutmeyiz.
Adak rituellerinin zorunlu oldugu eski toplumda birer uygarlik adimi olarak ortaya çikan sunnet, zifaf ve hatta 'ortunmek' gibi eski toplumun kurallarinin hangi tur eski iliskilere bagli oldugunu arastirmayiz.
Ortunme ve kutsal fahiselik arasindaki iliskileri tanimaya, tartismaya açmaya çalismak yerine, yanlis metot ve içerik uzerinden bile olsa, bu noktaya dikkat çeken Muazzez hanimin solugunu mahkeme ile kesmeye çalisiriz.
Sonra da tore uzerine, bilgesizliklerin siralandigi Tv ve gazete kampanyalari ile bu sorunlarin ustesinden gelmeyi hayal ederiz.
Universite ogrencileri arasinda tore lehine yuksek oranlari da gordukten sonra...
Amin'in yerine gelmesini daha çok bekleriz.
Safa Kanmaz
